(+389) 3134-534

Бул.Крсте Мисирков 28, Скопје bul. Krste Misirkov 28, Skopje

22 Janar, 2020

Këshilli

Sezoni i ftohjes dhe gripit – Dr. Sonja Raleva

Dimri është një kohë që rrit numrin e vizitave të mjekëve. Arsyeja e ftohjes dhe gripit gjatë dimrit është moti i ftohtë dhe qëndrimi në hapësirë të brendshme. Si specie, njerëzit i përshtaten dhe varen nga i ftohti sepse forcojnë sistemin imunitar kundër sëmundjeve të tjera serioze. Shkaqet e  ftohjes dhe gripit janë viruse, dhe 80% e viruseve të rruazave shkaktojnë infeksione të traktit të sipërm respirator, koronaviruse, viruse të gripit adenovirus (par). Virusi përhapet më shpejt kur sistemi imun dështon, siç është ekspozimi ndaj ajrit të ftohtë, ndryshimi ditor i temperaturës (dalja nga nxehtësia në të ftohtë), veshmbathja e dobët, ajri i ndotur, stresi mendor dhe fizik, ushqimi i dobët që mund të çojë në  ftohje. Është e zakonshme që një i rritur i shëndetshëm të sëmuret dy herë në vit, dhe për fëmijët është 6 deri 12 herë ndryshe.

Pse fëmijët sëmuren më lehtë?

Mesatarisht, fëmijët më të vegjël se tre vjet marrin ftohje nga 6 deri në 8 herë në vit për shkak të sistemit të tyre të papjekur imunitar dhe paaftësisë së tyre për të përballuar viruset me të cilët hasin për herë të parë. Fëmijët nuk dinë të fshijnë ose të fryjnë hundën, kollitin dhe teshtijnë dhe viruset përfundojnë në lodrat, rrobat dhe në sende të ngjashme. Viruset në natyrë hapësirë të jashtme mund të mbijetojnë deri në 30 minuta. Ftohjet e shpeshta në moshën e hershme mund ta mbrojnë fëmijën në moshën e mëvonëshme. Shkencëtarët kanë zbuluar se fëmijët që sëmurën më shumë në moshën parashkollore kanë më pak sëmundje gjatë ditëve të shkollës. Kjo për shkak se sistemi imunitar ka mësuar të njohë dhe luftojë viruset.

Për ftohjet, sëmundja fillon papritmas pas një inkubacioni të shkurtër prej një deri në tre ditë me një ndjenjë të butë në fyt, një ndjenjë të hundës së mbyllur ose gjysmë të mbyllur, teshtitje të shpeshtë, dhe pastaj vjen rrjedhja nga hunda. Sëmundja karakterizohet nga temperatura normale e trupit ose pak e ngritur, por jo më e lartë se 38 gradë. Simptomat e inflamacionit ndryshojnë në varësi të sistemit imunitar të pacientit dhe varen nga virulenca e shkaktarit. Në fillim shfaqet një kollë i thatë dhe më pas ajo bëhet produktive.

Simptomat                                                                 Shpeshtësi

Dhimbje në fyt                                                           Shpesh

Hundë e mbushur                                                      Shepsh

Rrjedhje e hundës                                                     Shpesh

Kollitje                                                                       Shpesh

Turfullim                                                                    Shpesh

Rinitis                                                                         Shpesh

Marramendje                                                           Ndonjëherë

Lodhje                                                                        Ndonjëherë

Dhimbje muskulotore                                               Ndonjëherë

Dhimbje koke                                                               Rrallë

Ethe                                                                              Rrallë

Për dallim nga ftohja, gripi ka një temperaturë të lartë mbi 38 gradë celsius, me gjendjen e keqe të përgjithëshme, dhimbje muskulotore dhe të nyjeve, dhimbje koke, kollitje të zgjatur dhe të vazhdueshme

Shkaktarët e gripit janë tre lloje të viruseve ABC dhe variacionet e tyre. Paraqitet si epidemi. Njeriu infektohet tre deri në pesë ditë pas shfaqjes së simptomave.

Transmetohet nëpërmjet pikëzave (përmes thithjes së pikave të imëta nga personi i sëmurë dhe i infektuar), direkt ose indirekt (duke prekur dorëzat e dyerve, sipërfaqet e punës). Për këtë arsye, rekomandohet të qëndroni sa pak në hapësira të brendshme me njerëz, siç janë objektet sportive, kinematë, teatrot, sallat, shoping-qendrat . Ndalim i fëmijëve të sëmurë të shkojnë në kopsht dhe shkollë derisa të zgjat sëmundja.

Parandalim

Ka mënyra të shkëlqyera dhe të thjeshta për të zvogëluar rrezikun e ftohjes dhe gripit. Është e rëndësishme të dini se këto metoda nuk mund të zëvendësojnë vaksinën kundër gripit.

Lani duart tuaja me sapun dhe ujë në kohë prej 30 sekonda.

Fshini duart me peshqir letre të pastër për një përdorim

Ventilimi i dhomave në shtëpi, veçanërisht në kopshte dhe shkolla, zvogëlim për vizitë në spitale dhe institucioneve shëndetësore pa nevojë.

Flini të paktën 7 (shtatë) orë në ditë.

Këmbët e nxehura. Këmbët e ngrohta zvogëlojnë rrezikun e viruseve me 67%. Shkencëtarët kanë zbuluar se këmbët e ftohta shtrëngojnë enët e gjakut në zonën e sinuseve, duke zvogëluar qarkullimin e sasisë së qelizave të bardha të gjakut që marrin pjesë në mbrojtje, duke rritur kështu rrezikun e infeksionit.

Thonjtë e prerë.  Është shumë e modës kohët e fundit të bartni thonjtë të gjatë, gjë që rrit rrezikun e mbledhjes së mikrobeve nën thonjtë.

Ulje e konsumit të alkoolit dhe cigareve. Edhe pse një gotë verë ka përfitime të shkëlqyera shëndetësore, alkooli i tepërt zvogëlon aftësinë e qelizave të bardha të gjakut për të mbrojtur veten kundër infeksionit për 24 orët e ardhshme.

Pirja e pijeve të nxehta (çaj kamomili, nenexhik, trumzë, boronicë, liri dhe të tjera)

Marrja e një diete të ekuilibruar të pasur me proteina, vitamina të (vitaminave C), A dhe D, shtesave të pirjes si zinku dhe seleni.

Le të mos përshëndetemi me përqafime dhe puthje dhe mos t’i puthim fëmijët për natë të mirë.

Mos merrni antibiotikë vetë, pa rekomandimin e mjekut. Marrja duhet të kontrollohet rreptësisht.